Voor de tentoonstelling ‘Bruiloft’ laat Claudy Jongstra zich inspireren door twee vroege pioniers op het gebied van expressionisme en de totaalbenadering van kunst en leven, Jacoba van Heemskerck en Marie Tak van Poortvliet. Van Heemskerck werkte aan het begin van de vorige eeuw in Domburg en maakte deel uit van de kunstenaarskolonie waartoe ook Jan Toorop en Piet Mondriaan behoorden. Zij maakte voor haar tijd zeer expressieve schilderijen. Marie Tak van Poortvliet richtte in Domburg het beroemde tentoonstellingsgebouw op (het huidige Marie Tak Museum) en experimenteerde als een van de eersten in Europa met biodynamische landbouw. Het door haar opgerichte bedrijf Loverendale bestaat nog steeds. De tentoonstelling ‘Bruiloft’ biedt een glimp van het gedeelde gedachtengoed van deze vooruitstrevende pioniers.
In de achterste ruimte van De Ketelfactory hangt de voorbereidende, in wol uitgevoerde schets ‘Geel’, die Claudy vier jaar geleden maakte voor een wandinstallatie in het Fries Museum. Het is zo zonnig en beweeglijk, dat het doet denken aan zonlicht op een korenveld. Veel verschillende geeltinten, verkregen door de verf van het plantje wouw, wisselen elkaar af. Horizontale banen van ruwe wol en fijnere bewerkingen slingeren door het werk. Het werk ‘Waves’ (uitgevoerd in indigo) toont haar verfijnde meesterschap in de techniek die ze na twintig jaar zo feilloos beheerst. Het werk laat een hoge kwaliteit zien in gelaagdheid, subtiliteit, ritmiek en lijnvoering.
Guus Beumer, directeur van Het Nieuwe Instituut te Rotterdam, verricht het openingswoord.
Claudy Jongstra
Claudy Jongstra ontwerpt wandtapijten en monumentale textiele kunst installaties. Bij het creëren van haar unieke en tactiele stukken werkt ze samen met architecten en opdrachtgevers van over de hele wereld. Claudy Jongstra en haar team houden controle over het hele proces, van grondstof tot wandtapijt. Ze is toegewijd aan het scheppingsproces, en daar hoort ook bij het fokken van eigen schapen, het houden van bijen, het onderhouden van een botanische tuin en het verbouwen van planten voor de kleurstoffen.
In 2011 toonde Jongstra haar stukken op het ‘hoofdkwartier’ van de Verenigde Naties in New York en in 2012 op het World Economic Forum in Davos. Ze werd onderscheiden met de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor Toegepaste Kunsten en Architectuur en heeft onlangs in Nederland twee prijzen ontvangen voor duurzaamheid.
Guus Beumer over het werk van Claudy Jongstra: “Voor Claudy ligt innovatie in een nieuwe en tegelijk ambachtelijke opvatting van vilt. Zij heeft de afgelopen decennia een nieuwe methodologie ontwikkeld om met dat vraagstuk om te gaan. Vilt wordt bij haar opeens weer expressief, draderig, open en gelaagd. Dat komt niet doordat ze lui is, of omdat ze bedacht heeft dat wat haar voorgangers deden vooral gereproduceerd moest worden, maar omdat ze elk onderdeel van de vilttechniek wil bevragen. […]
Uniek is dat Claudy Jongstra al twintig jaar preludeerde op iets wat de laatste jaren opeens als een soort trendmatige beweging wordt gezien: de herintreding van een maakcultuur waarvan wij nog steeds niet weten welke gestalte die gaat aannemen. Ik denk dat juist zo’n avant-garde positie heel interessant is voor iemand die een ambachtelijke positie inneemt. Het lijkt erop dat wij dadelijk allemaal weer producenten worden. Het interessante is dat Claudy letterlijk vanuit de grond opnieuw nadenkt over het totale productieproces dat alle ingrediënten kent voor wat uiteindelijk een esthetische ervaring oplevert.”
distillatie ‘Bruiloft tussen hemel en aarde’
Datum: 29 september 2013
Met medewerking van: Michiel Rietveld, Peter Gertenbach en Jacqueline van Paaschen
Michiel Rietveld over biologisch dynamische landbouw
Michiel Rietveld is expert op het gebied van biologisch dynamische landbouw. Hij is verbonden aan het Centrum Kraaybeekerhof te Driebergen. Centraal thema in de antroposofie is de wedergeboorte. Hij schreef het boek ‘Wordt Vervolgd’, over het leven na de dood. In 1974 richtte hij een informatiecentrum voor biologisch dynamische landbouw op, dat in 1977 leidde tot de opening van het Centrum Kraaybeekerhof.
Michiel Rietveld spreekt over het belang van de biologisch dynamische landbouw in de westerse wereld.
Peter Gertenbach kookt op z’n Tollius
Peter Gertenbach en Caroline van der Vlies hebben de culinaire leiding over Restaurant Tollius te Amersfoort. Het restaurant werkt met verse, biologische ingrediënten en de gerechten veranderen met het aanbod van de markt. De koks vinden inspiratie in hun omgeving, tijdens reizen, in boeken en ze laten zich vooral leiden door wat ze zelf erg lekker vinden. In het monumentale Station Amersfoort CS openden zij ‘Perron 4/5’, waar Italiaanse gerechten worden geserveerd, eveneens op basis van biologische ingrediënten. Peter Gertenbach kookt exclusief voor de deelnemers aan de distillatie.
Jacqueline van Paaschen over Claudy Jongstra en ‘Bruiloft tussen hemel en aarde’
“Is there something by which we can discover how the thread is handed on from artist to artist in the course of ages and which image presents itself?” vraagt Marie Tak van Poortvliet zich rond 1915 af. Honderd jaar later vervolgt Claudy Jongstra, zonder het te weten, haar gedachtengoed. “Haar liefde en vreugde voor de omgang met de natuur en toewijding aan oude ambachtelijke processen, waarin zoveel kennis ligt besloten, geven haar inzicht in de kosmische wetmatigheid van de natuur,” schrijft kunsthistorica Jacqueline van Paaschen over Jongstra. “Haar alchemistisch zoeken is ‘down to earth’ maar opent tegelijkertijd een wereld achter de waarneembare wereld. Cultuur scheppen uit natuur, waarbij plezier, tijd en toewijding belangrijke middelen zijn.”
Jacqueline van Paaschen vertelt over de gedeelde fascinatie van Claudy Jongstra, Jacoba van Heemskerck en Marie Tak van Poortvliet voor natuur en natuurbewustzijn.
videoportret
publicatie
Het werk van Claudy Jongstra nodigt uit tot aanraken. Vormgever Berry van Gerwen heeft dit voelbaar gemaakt in de publicatie. Kunsthistorica Jacqueline van Paaschen schreef een tekst over de verwantschappen tussen Jacoba van Heemskerck, Marie Tak van Poortvliet en Claudy Jongstra. In het boekje is het door Kim Everdine Zeegers gemaakte videoportret van Claudy Jongstra opgenomen.
Uit de tekst van Jacqueline van Paaschen: “Het lijkt alsof Claudy in Jacoba’s voetsporen treedt. Zij onderzoekt eveneens oeroude planten, zoals meekrap en wouw, die in vroegere tijden veelvuldig gebruikt werden in de textiel. Nu zijn ze door chemische verfstoffen vervangen die veel sneller zijn te produceren. Het duurt vijf jaar voordat de wortels van de meekrap, nadat ze gedroogd zijn, verwerkt kunnen worden. Het stampen gebeurde vroeger bij kaarslicht, omdat het daglicht nadelig was voor de kleur van het poeder dat een warm rood-bruin leverde. De kleurstoffen voor het stralende geel van het plantje wouw bevinden zich voornamelijk in de toppen van de spruiten en in de zaden. In vroeger tijden werd de wouw eerst in water met urine gekookt om het uittrekken van de verfstoffen te bevorderen.”
De publicatie is verschenen in een Nederlandse en Engelse versie.
bestellen
artikelen
Om te huilen zo mooi – Pauline Bijster in VolZin
Geel maar dat is het woord niet – Peter Henk Steenhuis in Trouw