Ton van der Laaken en Paul den Hollander ontmoeten elkaar gedurende een periode van tien weken in De Ketelfactory. Halverwege de periode verandert het karakter van de tentoonstelling en start de tweede editie. Naast de presentaties in de tentoonstellingsruimte ontwikkelen de twee kunstenaars een programma van lezingen, ontmoetingen en uitwisselingen, waarin aspecten en achtergronden van hun kunstenaarschap worden belicht. In deze ‘Distillaties’ staat telkens een van de kunstenaars centraal.
Ton van der Laaken
Ton van der Laaken (Breda, 1952) woont en werkt in Arnhem en Düsseldorf. Ton van der Laaken is overtuigd van de kracht en de noodzaak van stilte-interventies in de kunst. Zijn ruimtelijke installaties, fotowerken en tekeningen zou je ‘stilte-interventies’ kunnen noemen. Het zijn mentale ruimten die de bezoeker de mogelijkheid bieden stilte te ervaren. Van hieruit kan het juiste handelen ontwikkeld worden, op welk gebied dan ook. Het verschijnsel dat materie door licht lijkt op te lossen, of dat licht zich lijkt te materialiseren is een centraal thema in zijn werk, met als leidraad de woorden van de Duitse fysicus David Böhm, volgens wie alle materie een condensatie van licht is. Ton van der Laakens werkwijze is eerder cyclisch en associatief dan lineair volgens strenge logica. In De Ketelfactory toont hij nieuwe objecten, tekeningen, schilderijen en publicaties. Daarin integreert hij vaak iets van het reeds bestaande, waardoor nieuwe betekenissen en realiteiten tot stand kunnen komen.
Paul den Hollander
“Licht, schaduw en kleur helpen me om de grenzen van de vertrouwde waarneming te doorbreken,” zegt Paul den Hollander. “Een zoektocht om het onzichtbare zichtbaar te maken.” Fotografie doorbreekt bij hem de grenzen van de vertrouwde waarneming. Begrippen als ruimte, tijd en tijdloosheid worden door hem binnenstebuiten gekeerd. Daarbij is zijn persoonlijke relatie met de directe omgeving altijd het uitgangspunt. In De Ketelfactory toont Paul den Hollander werken die een inspiratiebron vinden in de natuur. De bezoeker ziet een werkelijkheid die hij of zij misschien wel herkent, maar zelf nooit zo gezien zal hebben.
distillatie ‘Terugblik op “Art meets Science and Spirituality in a changing Economy”’
Datum: 14 juni 2009
Met medewerking van: Louwrien Wijers
Louwrien Wijers en Ton van der Laaken gaan in gesprek over de bijzondere manifestaties en publicatie ‘Art meets Science and Spirituality in a changing Economy’. Voor dit omvangrijke project sprak kunstenaar Louwrien Wijers in de jaren negentig van de vorige eeuw met grote denkers uit de wereld van kunst, wetenschap en spiritualiteit. Het project resulteerde in een ‘tijdloze’ publicatie met DVD’s waarop de gesprekken zijn vastgelegd.
distillatie ‘Pelgrimage, waarnemen, fotografie’
Datum: 4 juli 2009
Met medewerking van: Paul den Hollander, Reynoud Homan, Arita Baaijens, Huib Sneep en Ida Jongsma
Paul den Hollander. De natuur werd mijn vroege leermeester
“Zon en maan aan het firmament hebben mij ingewijd in het spel van licht en schaduw.
De wolken in hun voortdurende beweging scherpten mijn blik. Het reizen, de ontmoetingen, de seizoenen en het altijd weer terugkeren in mijn eigen tuin waren en zijn mijn gereedschap. De getijden van het leven schonken mij een rijkdom aan ervaringen. Tuinman en fotograaf, fotograaf en tuinman onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als een geheimenisvolle plant toont mijn werk de sporen van de ontmoeting. Een ontmoeting met de schepping. Als iets ouds, als een herinnering aan toen ik kind was en geduldig wachtte op dat éne moment, om het beeld van een vogel met mijn camera vast te kunnen leggen. Het is de schoonheid, het mysterie en de levenskracht van de natuur, het leven en de dood, het donkere en het lichte, die de kleuren geven aan mijn werk.
”
Reynoud Homan in gesprek met Ida Jongsma
“Is het mogelijk onbevooroordeeld waar te nemen? In hoeverre worden onze waarnemingen gekleurd door onze ervaringen? Kunnen we ons waarnemen veranderen en verdiepen, en hoe dan wel? Wat doet het waarnemen van een beeld, de natuur of een verhaal met ons? Beïnvloedt meer kennis van een kunstenaar of meer kennis over de context van een beeld onze waarneming? We nemen de hele dag waar, duizenden malen per dag, maar wat zien we eigenlijk? Welke aspecten zijn van belang bij het waarnemen van kunst? Kunnen we van perspectief wisselen? Kun je gevoel voor kunst leren? Nemen we waar met ons hoofd of met onze zintuigen?” Over deze vragen gaat ontwerper en schrijver Reynoud Homan in gesprek met filosofe Ida Jongsma.
Arita Baaijens. De woestijn is van een wrede schoonheid
“In de onmetelijkheid van zand en rotsen kan een mens verdwalen en doodgaan, waanzinnig worden en in vervoering raken.” Woestijnreizigster en schrijfster Arita Baaijens leeft in de woestijn op het scherpst van de snede. Zij neemt u mee op haar ontdekkingstocht en vraagt zich onderweg af: “Hoe kleurt gevaar de waarneming? Wat is de invloed van stilte en eenzaamheid op een mens? Kun je in noodsituaties raken door de beleving van schoonheid en wat is het effect daarvan op de geest?”
Huib Sneep. Analytisch en intuïtief waarnemen met bomen
“Kan de geoefende kijker de lichaamstaal van bomen waarnemen? Is de kennis van de Kelten te koppelen aan onze biomechanische inzichten?” Na zijn lezing neemt boomdeskundige Huib Sneep ons mee op een wandeling door het tegenover De Ketelfactory gelegen park De Plantage, waar hij vertelt over het ‘anders waarnemen’ van bomen.
videoportret
publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnen twee publicaties, ‘Ton van der Laaken’ en ‘Paul den Hollander’. Uit de teksten:
“Tegenover de toenemende mate van beeldgeweld en informatieovervloed, waarbij constant keuzes moeten worden gemaakt, probeert hij de waarneming als het ware te vertragen. Zijn werken hebben betrekking op een positief aspect van verveling. Het begrip schouwen benadert misschien het meest de activiteit van de waarnemer. Er valt ook te denken aan het Chinese begrip Wu Wei, dat een bewust verblijven in de tijd betekent, een bewust niet-handelen.
”
bestellen
“Paul den Hollander doet door middel van fotografie onderzoek naar begrippen als ruimte, tijd en tijdloosheid, en naar zijn eigen relatie met zijn omgeving. In zijn foto’s figureert een werkelijkheid die de toeschouwer wel herkent, maar die hij zelf nooit zo gezien zal hebben.”
Paul den Hollander: “Licht, schaduw en kleur helpen me om de grenzen van de vertrouwde waarneming te doorbreken. Een zoektocht om het onzichtbare zichtbaar te maken.”
bestellen
artikelen
Kunst stoken – Henny de Lange in Trouw
KetelFactory; geen melk en geen jenever – Eleonoor van Beusekom in Beelden
‘Nooit meer kijken als voorheen’ door Jolanda Breur – Wat is waar aan waarnemen? Ik liet me op reportage voor Trouw verrassen door een woestijnreiziger, boomexpert, filosoof, kunstenaar en fotograaf tijdens het eerste evenement van ‘Kunststokerij’ De Ketelfactory. Hun inzichten zijn elf jaar later nog opvallend actueel…… meer.
pers